Okula Dönüş Anksiyetesi

Yeni okul dönemine başlamak çoğu çocuk için heyecan vericidir fakat okulu ne kadar sevdiklerinden bağımsız olarak çocukların kaygı seviyelerinde de bir artış yaşanır. Ebeveynler için de bu çok zorlayıcı olabilir. Ağlayan bir çocuğu anaokuluna bırakmak veya paniklemiş bir birinci sınıf öğrencisini zorla servise bindirmek kimseye huzur vermez elbette.

Child Mind Enstitüsü’nde çalışan klinik psikolog Rachel Busman, normal zamanlarda da anne ve babadan ayılma konusunda sorun yaşayan çocukların, okula gitme örneğinde olduğu gibi ayrılma dönemlerinde anksiyetelerinin de en üst düzeye çıkacağını belirtiyor. Bu kaygı seviyesi, özellikle bir okul seviyesinden başka bir seviyeye geçiyorlarsa yükselir; çocuk, ilk kez anaokuluna gidiyorsa, ilk okuldan orta okula veya orta okuldan liseye geçiş yapıyorsa örneğin. Bu çocuklar ise çok daha zor bir okula başlama serüveni deneyimleyebilir. Aynı zamanda, çocuğunuzun sosyal destek sistemi dediğimiz çevresindeki kişilerdeki değişim de kaygı seviyesini artırabilir: iyi bir arkadaşının taşınması, farklı bir öğretmene sahip olmak gibi değişimler.

Dr. Busman, çoğu çocuk için bu kaygıların ve endişeli davranışların geçici olacağını belirtiyor. Aileler, bu süreçte endişeleri şiddetlendirmekten kaçmalı ve nasıl destek olacağını öğrenmeli. Şimdi bu konu hakkında bazı ipuçları vereceğim.

Kendinizi Kontrol Edin

Aileler de bu başlangıç dönemlerinde kaygılı olabilirler, tatilinizden hemen sonra okul rutinlerini eski haline getirmeniz ve çocuklarınız için yeni aktiviteler bulma konusunda baskı hissediyor olabilirsiniz.

Burada kendi stresinizi çocuğunuza hissettirmediğinizden emin olun ve kendi stresinizi yönetmeyi öğrenin çünkü çocuklarınız sizin hissettiklerinizi kolayca hisseder ve kendi de aynı doğrultuda hisler beslemeye başlar.

Endişelerini Dinleyin

Çocuğunuz okula dönüş anksiyetesini, yani endişeleri hakkında konuşurken onu çok dikkatli dinleyin. Bu yeni öğretmeni olabilir, artan ev ödevleri olabilir, biriyle ekip olmak olabilir ya da arkadaşıyla yaşadığı bir kriz olabilir.

Korkularını es geçmek yerine onları dinleyin, “Burada endişelenecek bir şey yok” demek de kaygı seviyelerini artırabilir, hislerini anlayıp onların güvende hissetmeleri için onlara yardım edin. Eğer çocuğunuz sizden yardım isterse, endişe duyduğu konularla nasıl başa çıkacağı konusunda strateji belirlemesine yardım ederek size olan güvenini güçlendirebilirsiniz.

Ancak, çocukların genellikle üzüldükleri bir şey hakkında, onları düzeltmenizi beklemeden veya düzeltmenizi istemeden konuşmak istediklerini unutmayın. Sizin üzerinize düşen genelde onların hislerini ve duygularını doğrulamak -“Bunun zor olduğunu biliyorum”- ve durumu idare edebileceklerine dair güveni onlara göstermek.

Bazı Alıştırmalar Yapın

Çocuğuzun ilk günde baş edemeyeceği derecede bir gerginlik yaşayacağını öngörüyorsanız, yeni okula ve yeni sınıfına alışması için ona önceden zaman vermeniz çocuğunuza yardımcı olabilir. Okula başlamadan önce birkaç kez okula gidin ve okuldaki sınıfını, tuvaletini, kafeteryayı, oyun alanlarını bulmak için koridorlarda bolca yürüyüş yapın. Mümkünse onu öğretmeniyle tanıştırın. Sekretere bir kağıt bırakırken, sınıfında yalnız kalmasına birkaç dakika da olsa izin verin.

Dr. Busman, “Herhangi bir maruz kalma, tekrarlama, ustalık fırsatı, onun ‘önden başa çıkma’ dediğimiz şeyi yapmasına yardımcı olacak” diyor.

Stresi Siz Yaratmayın

Çocukların endişeli olabileceğini düşündüğünüz sorular sormayın, mesela “Yeni matematik hocana alışabileceğini düşünüyor musun?” diye sormamalısınız. Onlarla daha rahat hissedecekleri şekillerde konuşmayı deneyin, “Bu dönem matematikte neler öğrenecekmişsiniz?” gibi sorular sorabilirsiniz. Çocuklar, daha az baskı hissettiklerinde, söyleyecek daha çok sözleri olur.

Çok sık ve hemen okulun ilk günlerinden çok fazla soru sormayın, çocuğun endişelenmesi gereken bir şey varmış gibi hissetmesine olanak vermeyin.

Başkalarıyla Paylaşın

Çocuğunuz sizden ayrılmaya hazır olmadığını düşünüyorsanız, okula geldiğince onunla tanışmak ve ilgilenmek için birilerinin olması çok yararlıdır. Belki öğretmen, çocuğunuza özel ilgi gösterecek kadar alana sahip değildir, okuldaki sekreter dahi olabilir bu kişi. Beraber okuldaki bir işi yapmaları, çocuğun kendini iyi hissetmesine sebep olur. O kişiden beklenti kesinlikle kaygıları üzerine sohbet etmek olmamalıdır, okuldaki bir faaliyete dahil olmasını sağlamak olabilir.

Mide ve Baş Ağrısı Krizleri

Okul kaygısı bazen sabahları çocukların okula gidemeyecek kadar hasta olduklarını söylediği baş ağrıları ve karın ağrıları şeklini alır. Çocuğunuz bu semptomların bir örneğini geliştirirse, çocuğunuzu bir çocuk doktoru tarafından kontrol ettirmeniz önemlidir; tıbbi bir sorunu gözden kaçırmak istemezsiniz.

Bir ebeveynin çocukları okula gitmeme konusunda direniş gösterdiğinde, yapabileceği en önemli şey, onları yine de okula göndermeye devam etmektir. Bu zor olabilir, ancak çocukların onları endişelendiren durumlardan kaçınmasına izin verirsek, istemeden bu durumların gerçekten tehlikeli veya korkutucu olduğunu pekiştirebiliriz.

Ancak bir çocuk fiziksel semptomlardan şikayet etmeye devam ederse, kaygıya neyin neden olabileceğini araştırmak da önemlidir. Bir anksiyete bozukluğunun veya okulda başka bir sorunun işareti olabilir.

Örneğin:

OKB’si olan bir çocuk okula gitmekten kaçınabilir çünkü orada kaygısını yönetmek onun için zordur.

Zorbalığa uğrayan bir çocuk, bunu yapan çocuklar orada olduğu için okula gitmekten korkabilir.

Teşhis edilmemiş öğrenme bozukluğu olan bir çocuk, utanma ihtimalinden kaçıyor olabilir.

Tüm bu durumlar için bir ruh sağlığı uzmanına gidilmelidir.

Covid-19 Sonrası Okula Dönüş Hakkında Anksiyete

Eğer çocuğunuz Covid-19 sonrası okula dönüş hakkında endişelere sahipse onlarla okula dair sık sık konuşabilirsiniz. Okulda yaşadığı eğlenceli anıları onlara hatırlatabilir, küçük hikayeler anlatabilir ve arkadaşları hakkında konuşabilirsiniz. Bu anılar, çocukları okul için motive edebilir.

Öğretmenini arayıp bir video görüşmesi yapmanın mümkün olup olmadığını sorabilirsiniz, öğretmeni ile arasındaki bağı güçlendirmek ve okula dair heyecanlanmasını sağlamak iki taraf için de faydalı olacaktır.

Aynı şekilde arkadaşları ile de video görüşmeleri planlayabilirsiniz. Onları özlediğini fark eden çocuk, onları görmek adına heyecan duyabilir.

Sorun eğer devam ediyorsa

Okulda ağlayan bir çocuğu bırakmak, herhangi bir ebeveyn için zor bir iştir fakat çoğu çocuk esnek bir yapıya sahiptir ve onların sorunlarla başa çıkma yeteneklerini de hafife almamalıyız.

Çocuğunuzun öğretmeni, gün içinde kendini toparladığını ve etkinliklere şevkle katıldığını bildirirse, sizden ayrılma konusunda daha özgüvenli olmasına yardımcı olmak istiyorsanız yapacağınız tek şey şikayetleri hakkında çok fazla endişelenmemektir, yalnızca dinlemeye devam edin.

Çocuklar tam ayrılık sorunları yaşamaya devam ederse ve ebeveynlerinin başına kötü bir şey geleceğinden korkarsa, okuldaki işlevlerini yerine getirmelerini engellerse, bir ruh sağlığı uzmanı tarafından muhakkak değerlendirilmelidirler.

Kaynaklar:

https://childmind.org/article/back-school-anxiety/

https://www.nytimes.com/2021/05/07/well/family/back-to-school-camp-covid.html