İyi Huylu Çocuk Yetiştirmek İçin 16 Tavsiye
Disiplinin anahtarı basit: Çocuğunuzun nasıl davranmasını istediğinize dair net beklentilerinizin olması gerekir. Bu durumda eylemlerini kontrol edip etmemek onlara kalmıştır.
Çocuğunuzun yeni yürümeye başladığı dönemden itibaren beklentilerinizi netleştirdiğinizde, çocuğunuz bu beklentileri içselleştirir ve kendinden de aynı şeyleri beklemeye başlar. Diğer bir deyişle çocuklar doğal olarak ebeveynlerini memnun etme eğiliminde olduklarından, onlara öğrettiğiniz şekilde davranmaya çalışacaklardır. Uzmanlar, 18 aylık çocukların empati kurmaya ve ebeveynlerinin beklentilerine duyarlı olmaya başladıklarını söylüyorlar.
Küçük bir çocuğa disiplin vermek, göründüğü kadar zor değildir. Eğer 2 yaş civarında temel unsurlara odaklanırsanız, çocuğunuz disiplini daha hızlı kavrar, size daha az direnir ve nihayetinde daha iyi davranırlar. Aşağıdaki temel unsurlar, kendi davranışlarını kontrol altında tutabilecek bir çocuk yetiştirmenize yardımcı olacaktır: İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiye nedir gelin hep birlikte göz atalım.
Kesin kurallar belirleyin ve saygı bekleyin
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden ilki kesin kurallar belirleyin ve onlardan saygı bekleyin. Yapmak istedikleri her şeyi yapabileceklerine ve istedikleri her şeyi elde edebileceklerine inanan çocuklar, talepleri karşılanmadığında mızmızlanma veya öfke nöbeti geçirme eğilimindedirler. Net bir şekilde belirlenmiş sınırlarının olduğunu anlayan çocuklar, nasıl davranacaklarını ve sınırlara nasıl saygı göstereceklerini kendi kendilerine öğrenirler.
Beklentilerinizin nedenini anlatın
Çocuklarınıza, onlardan neden belirli davranışlar beklediğiniz konusunda ayrıntılı açıklamalar yapmak zorunda değilsiniz. Ancak çocuğunuz kurallarınızın basit nedenleri olduğunu anlarsa, bunların keyfi olmadığını anlar ve kurallara uyma olasılığı yükselir. Örneğin, “Vücudunun güçlü ve sağlıklı kalması için çok fazla uykuya ihtiyacın var. Bu yüzden saat sekizde yatman gerekiyor” deyin. Veya “Oyuncaklarını tekrar istediğinde kolayca bulabilmek için toplamalısın.”
Olumlu davranışlarının farkına varın
Yatağını topladığında, masayı kurmaya yardım ettiğinde veya kız kardeşinin oyuncaklarıyla oynamasına izin verdiğinde çocuğunuzun olumlu davranışlarının farkına varıp takdir ettiğinizde kurallara uymayı sevmelerini sağlayabilirsiniz.
Kurallara kendiniz de uyun
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden bir diğeri ise kurallara kendiniz de uyun. Çocuklarınız sizin iyi davranışlar sergileyip kurallara uyduğunuzu gördüklerinde, onlar da aynısını yapmak isteyecekler.
Vicdanını geliştirin
Çocuğunuz kuralınıza uymadığı için kendini kötü hissediyorsa, onu hemen rahatlatmaya çalışmayın. Biraz suçluluk hissetmek, doğruyu yanlıştan ayırmayı öğrenmenin önemli bir parçasıdır. Bunu bir öğretim fırsatı olarak kullanın. Hepimiz hata yaparız ama bir dahaki sefere nasıl davranacağımızı öğrenmeye çalışırız.
Problem çözme becerilerini geliştirin
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden en önemlilerinden biri çocuklarınızın problem çözme becerilerini geliştirin. Çocukların kötü davranmasının en önemli nedenlerinden biri, kendilerini hayal kırıklığına uğramış ve güçsüz hissetmeleridir. Çocuklara problemlerini kendi başlarına çözmeleri için ihtiyaç duyacakları araçları verdiğinizde, daha iyi davranacaklardır. Çünkü kendi başlarının çaresine bakmak için daha donanımlı olacaklar ve karşılaştıkları ilk sorunda hıçkırarak size koşmayacaklardır.
Çocuğunuzun karar vermesine izin verin
Çocuklara bir şeyleri algılayabilecek kadar büyüdükleri anda seçim yapma fırsatı verin. “Pijamalarını mı yoksa geceliğini mi giymek istersin?”, “Okula hangi meyve suyunu götürmek istersin, vişne suyu mu yoksa portakal suyu mu?” gibi sorular sorun. Çocuğunuzun bu küçük kararları alabildiğini gördüğünüzde bunu bir adım ileri taşıyın. Çocuğunuz kardeşiyle kavga etmişse ona şunu sorun: “Bu durumu nasıl farklı bir şekilde halledebilirsin?” Çözüm üretme şekline şaşırabilirsiniz.
Bir şeyleri düşünmelerini sağlayın
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden bir diğeri ise çocuklarınızın düşünmelerini sağlayın. Çocuğunuzun bilişsel becerilerini sorunlarına çözümler bulmasını sağlayarak geliştirin. Örneğin, çocuğunuz bir şeyin nasıl yapılacağına dair bir soru sorduğunda, ona soruyla yanıt verin: “Ne yapman gerektiğini düşünüyorsun?” Böyle bir tepki bir şeyleri çözme yeteneğine dair ona güven verecektir.
Çocukların sabretmeyi öğrenmelerine yardımcı olun
Kimse beklemeyi sevmez. Özellikle de küçük çocuklar. Ebeveynlerin, çocukları yürümeye başladıktan itibaren onlara sabretmeyi öğretmeye başlamaları oldukça önemlidir. Çocuklarınızın, genellikle tatsız olan sabırsızlık hissine karşı tolerans geliştirmelerini sağlarsanız gelecekte bu duygu ile karşı karşıya kaldıklarında yanlış davranışlarda bulunmazlar veya dürtüsel davranmazlar.
Beklemelerini sağlayın
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden en önemlilerinden bir diğeri ise çocuklarınızın beklemelerini sağlayın. Çocuğunuz bir şey ister istemez ona hemen istediğini vermeyin. Çocuğunuzun beklemenin tatsızlığını hissetmesine izin verin, çünkü bu büyük bir değişim geçirmelerini sağlar. Örneğin istediğinde ona hemen meyve suyu vermeyerek, sabırsızlığını yönetme konusunda pratik yapmasına yardımcı olmuş olursunuz.
Onlara hissettikleri duygunun adını söyleyin
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden en önemlilerinden bir diğeri ise onlara hissettikleri duygunun adını söyleyin. Yeni yürümeye başlayan çocuklar bir şeyleri beklemek zorunda kaldıkları için hayal kırıklıklarını ifade edemezler. Ancak duygularını etiketlemelerini sağlayıp ayrıca sabır gösterdikleri için övgüler sunarak onlara yardımcı olabilirsiniz. Okul öncesi çağındaki çocuğunuz sırasını beklemek zorunda kalırsa, “Burada durmanın zor olduğunu biliyorum. Ama harika bir iş yapıyorsun. Sabrediyorsun ve bu harika bir şey!” diyebilirsiniz. Çocuğunuzun bir şeylerle olan mücadelesini takdir ederseniz, daha çok çabalaması daha olasıdır.
Sabrı teşvik eden faaliyetlerde bulunun
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden bir diğeri ise çocuklarınızın sabırlarını teşvik eden faaliyetlerde bulunun. Çocuğunuzu blok inşa etme ve bulmaca çözme veya bir çiçek tohumu ekip zamanla büyümesini izleme gibi anında sonuç vermeyen şeyler yapmaya teşvik edin. Tüm vakitlerini sadece tek bir tıkla anında sonuçlar veren yüksek teknolojili aygıtlarla geçirmediklerinden emin olun.
Empatiye vurgu yapın
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden bir diğeri ise empati duygusuna vurgu yapın. Okul öncesi çağda çocuğunuz bir arkadaşının oyuncağını aldı ya da oyuncağını kız kardeşiyle paylaşmayı reddettiği için birkaç kez kavgalara hakemlik etmek zorunda mı kaldınız?
Çocuklar dünyanın kendi etraflarında döndüğüne inanarak doğarlar. Tüm insanların duyguları olduğunu anlamalarına ne kadar çabuk yardım ederseniz, diğer insanları rahatsız edecek veya incitecek şekilde davranma olasılıkları o kadar az olacaktır.
Çocuğunuzun şefkatli davranışlarını takdir edin
Genel olarak, empati öğretmek için doğal fırsatlar bulmak en iyisidir. Çocuğunuz bir başkasına saygı gösterdiğinde, basit bir dille onun bu pozitif eğilimini pekiştirmelisiniz. Örneğin, okul öncesi çocuğunuzun oyuncak bebeğini bir battaniyeyle örttüğünü görürseniz, “Bu bebek artık sıcak ve rahat. Üstü açık kalırsa üşür” diyebilirsiniz.
Anlatmaya çalışmayın, ona sorun
Yeni yürümeye başlayan bir çocuğa empatiyi açıklayamazsınız ancak onun diğer insanların duyguları hakkında düşünmesini sağlayabilirsiniz. Bu yaştaki çocuklar söylediklerinizi hemen anlamazlar. Ancak onlara sorular sorarsanız farkındalık düzeylerini artırabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuz oyuncaklarını arkadaşıyla paylaşmak istemiyorsa “Sence arkadaşın, onunla oyuncaklarını paylaşmadığında nasıl hissediyor?” diye sorun.
Beden dilini anlamalarına yardımcı olun
İyi huylu çocuk yetiştirmek için 16 tavsiyeden sonuncusu ise beden dilini anlamalarına yardımcı olun. Jestleri ve yüz ifadelerini yorumlayabilmek, empati geliştirmenin temel yollarından biridir. Yeni yürümeye başlayan çocuğunuza: “Kurabiyeni verdiğinde bak teyzen sana nasıl gülümsedi, fark ettin mi? Onu çok mutlu ettin” diyebilirsiniz. Çocuğunuz ilk başta tam olarak anlayamayabilir, ancak anlamaya başladığında diğer insanların tepkilerine daha çok dikkat edecek ve kendi davranışının başkalarını nasıl etkileyebileceğini daha iyi fark edebilecektir.
Son olarak, bir uyarı: Çocuklarınızı bir gecede disipline edemezsiniz. Hiç şüphe yok ki ne kadar engellemeye çalışırsanız çalışın, yaramazlık yaptıkları zamanlar olacaktır. Sonuçta onlar sadece çocuk. Ancak bu tekniklere odaklanmaya devam ederseniz, er ya da geç öğretmeye çalıştığınız şeyleri anlayacaktır. Siz böyle yaptıkça, iyi huylu çocuğunuzun gittikçe daha az müdahaleye ihtiyacı olacaktır.