Fransa Eğitim Sistemi Rehberi
Fransa, Sorbonne gibi köklü üniversiteleriyle ve Fransız Devrimi sonrası özgürlükçü üniversite departmanlarıyla bilinse de, lisans öncesi eğitim kademeleri pek göze çarpmıyor. OECD verilerine göre eğitimde diğer gelişmiş ülkelerle kıyasladığında ortalama bir eğitim kalitesine sahip olan Fransa, eğitimde çoğunluklu olarak esnek olmayan programlar ve öğretmenlere sahip denilebilir. Fakat yine de, Fransa’nın ekonomik gelişmişliğini, sahip olduğu teknolojik altyapıyı ve kendisini geliştirmek isteyen öğrencilere sunduğu imkanları düşünürsek, burada eğitimin öğrencilere farklı kapılar aralayabileceğini de söyleyebiliriz.
Şimdi, Fransa’nın eğitim sistemiyle ilgili bilgilere gelin sorular sorarak bakalım.
1- Fransa’da Okuryazarlık Oranı Nedir?
Fransa’da okuma yazma oranı (literacy rate) yüzde 99. Bu oran 2005 yılından beri sabit gözüküyor.
2- Fransa Eğitim Sistemini Kim Yönetiyor?
Fransa, eğitim yönetiminin kolaylığı açısından 31 coğrafi bölgeye bölünmüş durumda, bunların her birine académies deniyor. Bölgelerin başındaki Eğitim Bakanlığı’nın temsilcisi olan rektör ise o bölgedeki eğitimin tüm kademelerinden sorumlu. Her bir bölge de ayrıca departmanlara ayrılıyor ve bu departmanlardan sorumlu kişiler ilköğretim ve ortaöğretim ile ilgileniyor. Üniversitelerin yönetimi ise bu sistemden biraz ayrılıyor. İlk ve ortaöğretim seviyesinde eğitim planları, konular ve eğitim hedefleri merkezi sistem tarafından belirleniyor.
3- Fransa’da Üniversite Yönetim Sistemi Nasıl?
Fransa’da üniversiteler bölgesel rektörlüğe bağlı olsalar da yönetim rektör yardımcısının başkanlık ettiği bir kurul ile gerçekleşiyor. Bu başkanlar yönetim kurulu tarafından yalnızca 4 yıllık bir süre için seçiliyor ve ardından yenileniyor. Yönetim kurulu, üniversite akademisyenlerinin, idari personelin, öğrencilerin seçilmiş temsilcilerinden ve ayrıca yerel çıkarları temsil eden dışarıdan katılan üyelerden oluşuyor.
4- Fransa’da Zorunlu Eğitim Kaç Yıl?
Fransa’da zorunlu eğitim 2019 itibariyle 3 ve 16 yaşları arasını kapsıyor. Daha önce 6-16 arası olan zorunlu eğitim artık 3-6 yaş arası için de anaokulu, bir enstitü veya evde eğitimi kapsıyor. Ek bir bilgi olarak, Fransa’da 6-13 yaşları arası eğitim 1881 yılından beri zorunlu, bu eğitimin de Fransız Devrimi’ne bağlı olarak kamu okullarında seküler şekilde yapılması öngörülmüş.
5- Fransa’da İlköğretim Kaç Yıl?
Fransa’da okul öncesi eğitimden sonra 6 yaşında başlayan ilköğretim 11 yaşına kadar devam ediyor.
6- Fransa’da Ortaokul Var Mı?
Birçok ülkeden farklı olarak Fransa’da Türkiye’ye benzer bir sistem var. İkincil eğitim iki aşamadan oluşuyor ve bunun ilk dört yılı ortaokul (collèges) olarak isimlendirebileceğimiz 11-15 yaş arası eğitim. 4 yılın ardından öğrenciler akademik, teknolojik ve mesleki konular içeren merkezi bir sınava giriyorlar ve aldıkları sonuca göre (geçti-kaldı) diploma alıyorlar.
7- Fransa’da Lise Eğitimi Nasıl?
İkincil eğitimin ikinci aşaması olan lycée (Türkçedeki lisenin kökeni!)üç yıllık eğitimden oluşuyor. Bu eğitim merkezi sınavı geçen herkese, kalanların ise çok küçük bir kısmına hak olarak sunuluyor. Lisedeki ilk yılın ardından kendilerine akademik, teknolojik yahut mesleki alanlarından birini seçen öğrenciler iki yıllık eğitimin ardından girdikleri sınavla diplomalarını alıyorlar. Bu üç alan tipi de kendi aralarında farklı bölümlere ayrılıyor, bu sayede öğrenciler lisede kendilerine uygun gördükleri alana odaklandıkları bir eğitim almış oluyorlar.
8- Fransa’da Eğitim Ücretli mi?
Hayır! Fransa’da eğitim ücretsiz. Lisans derecesi ve üstü için gelen uluslararası öğrencilerin ise gelir seviyelerine, geldikleri ülkelere göre ödedikleri eğitim ücretleri bulunmakta.
9- Fransa’da Evde Eğitim (Homeschooling) Yasal mı?
Evet, fakat çok kısıtlı. Fransa’da yakın zamana kadar evde eğitim geniş bir çerçevede serbest olsa da bu yasa yakın zamanda değişti ve artık öğrencilere dair özel bir durum (fiziksel ya da zihinsel engel vb.) olmadıkça evde eğitime izin verilmiyor.
10- Fransa’da Yükseköğretim Sistemi Nasıl İşliyor?
Fransa’da yükseköğretim için üç tip sistem bulunmakta: üniversiteler, Grandes écoles ve uzmanlık okulları. Üniversiteye lise eğitimi almış herkesin girme hakkı bulunmakta. Bu enstitüler farklı alanlarda lisans, master ve doktora eğitimi veriyorlar.
Grandes écoles ise üniversitelere benzeseler de çok daha odaklanmış bir eğitim sunan özel ve devlet okullarından oluşuyor. Bu okullara girmesi oldukça zor. Fakat üç yıllık eğitimin ardından bu okullardan mezun olan öğrenciler master derecesi elde etmiş oluyorlar. Mezunların çok yüksek işe kabul oranları ve tanınırlıkları var.
Uzmanlık okulları ise özelleşmiş konularda eğitim sunuyor. Bunlar sanat, turizm, mimarlık gibi alanlardan oluşuyor. Yine, lisans ve master derecesinde eğitimler bulunmakta.
11- Fransa’da Üniversite Sınavı Var mı?
Grandes écoles kurumları genellikle mülakat ve zorlu sınavlarla öğrenci kabulü yapıyorlar. Bu sınavdan geçebilmek için çoğu öğrenci lise eğitiminden sonra iki yıllık sınava hazırlık kursuna ya da özel eğitime gidiyor.
12- Fransa’da Dini Okullar Var mı?
Fransa’da bazı özel eğitim kurumları ilköğretim ve ikincil öğretim seviyelerinde dini kuruluşlarla bağlantılı eğitim verebiliyor. Aynı zamanda, yalnızca kız veya erkek öğrencilere eğitim veren kurumlar da bulunuyor.
13- Fransa’da Uluslararası Okullar Var mı?
Evet, Fransa’da uluslararası okullar bulunuyor. Bu okullar farklı programlara ve diploma/ sertifika tiplerine sahip. Bu okullarda okuyan yabancı öğrencilere genellikle Fransızca dil desteği de sağlanıyor.
Kaynakça:
https://wenr.wes.org/2015/09/education-france
https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/france_en
https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/legislation-23_en
https://splash-db.eu/policydescription/educational-policies-france-2014/