Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 Öneri Nedir?
Çocuklar sizden olumlu ve tutarlı bir rehberlik aldıklarında nasıl davranacaklarını çabucak öğrenirler. İyi rehberlik, çocuğunuz hoşunuza gitmeyen bir şey yaptığında ceza vermek yerine, iyi davrandığında ona ilgi göstermeniz ve takdir etmeniz anlamına gelir.
Çocuğunuzla iletişim kurarken bu tip olumlu yaklaşımları eyleme geçirebilmeniz için size bir Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden oluşan takım tavsiyeler hazırladık.
1 – İyi bir rol modeli olun:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden ilki çocuğunuza iyi bir rol model olun. Çocuğunuza iyi rehberlik edebilmek için öncelikle kendi davranışlarınızı gözden geçirmelisiniz. Çocuğunuz için eylemleriniz çoğu zaman söylediklerinizden daha önemlidir. Nasıl davranacaklarını öğrenmek için hep sizi izlerler. Örneğin çocuğunuzun bir şey rica ederken “lütfen” demesini istiyorsanız, bunu kendiniz de yapmalısınız. Eğer çocuğunuzun sesini yükseltmesini istemiyorsanız, siz de alçak sesle ve nazikçe konuşmalısınız.
2 – Çocuğunuza nasıl hissettiğinizi gösterin:
Çocuğunuza davranışlarının sizi nasıl etkilediğini dürüstçe anlatmanız, çocuğunuzun kendi duygularını sizde görmesine yardımcı olur. Kurduğunuz cümlelerin öznesi “ben” olursa, çocuğunuza olayları sizin bakış açınızdan görme şansı vermiş olursunuz. Örneğin, “Ortam çok gürültü olduğundan telefonla konuşamadığım için üzgün hissediyorum” gibi.
3 – Çocuğunuzun “iyi” davranışlarını yakalayın:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden bir diğeri ise çocuğunuzun iyi davranışlarına odaklanın ve onları yakalayın. Çocuğunuz sizin istediğiniz şekilde davrandığı zaman ona mutlaka olumlu geribildirim verin. Örneğin, “Harikasın, çok güzel oyunlar oynuyorsun. Masanın üstünde bloklarla yaptığın bu kaleyi çok beğendim” şeklinde. Durum böyle pozitif ilerlemek yerine negatif de ilerleyebilir. Sizin çocuğunuzu fark etmeniz için blokların yere düşmesi ve ses çıkarması gerekebilir. Sizin de bu durumda tepkiniz “Hey, ne yapıyorsun? Kes şunu.” olur.
Tanımlayıcı geribildirimle çocuklara özellikle neleri iyi yaptıklarını söylerler. Yaptığınız her olumsuz yorum için beş olumlu yorum yapmaya çalışın. Çocukların ebeveynlerinin ilgisizliği ve negatif ilgileri arasında seçim yapmak zorunda kaldıklarında genelde negatif ilgiyi tercih ettikleri gözlemlenir.
4 – Çocuğunuzun seviyesine inin:
Çocuğunuzla yakınlaştığınızda ne hissettiğini veya ne düşündüğünü anlayabilirsiniz. Yakın olmak, çocuğunuzun davranışları hakkında söylediklerinize daha çok dikkat etmesine de yardımcı olur.
5 – Aktif bir şekilde dinleyin:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 önerinin en önemlilerinden biri ise onları dinlemek. Aktif dinleme, çocuğunuzla olumlu bir şekilde etkileşim kurmanızı sağlayan bir dinleme modelini ifade eder. Çocuğunuz konuşurken onu dikkatlice dinlemeniz, söylediklerini başka kelimelerle tekrar ifade etmeniz anlamına gelir. Bunu yapmanız, küçük çocukların bazen istenmeyen davranışlara neden olan gerilim ve hayal kırıklığı gibi büyük duygularla baş etmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda onlara saygı duyulduğunu hissettirir ve rahatlamalarını sağlar. Potansiyel öfke nöbetlerini engellemenize yardımcı olur.
6 – Sözlerinizi tutun:
İyi ya da kötü, verdiğiniz sözleri yerine getirdiğinizde çocuğunuz size güvenmeyi ve saygı duymayı öğrenir. Çocuğunuz bir söz verdiğinizde onu hayal kırıklığına uğratmayacağınızı ve size güvenebileceğini öğrenir. Bu nedenle çocuğunuza, oyuncaklarını topladıktan sonra onu yürüyüşe çıkaracağınıza dair söz verdiyseniz, yürüyüş ayakkabılarınızı hazır bulundurun. Çocuğunuz etrafta koşuşturmayı bırakmıyorsa ve siz ona kütüphaneden gideceğinizi söylerseniz, hemen gitmeye hazır olun.
7 – İyi davranışlar için bir ortam yaratın:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden bir diğeri ise onlara iyi davranışlar için bir ortam yaratın. Çocuğunuzun etrafındaki ortam davranışlarını etkiler. Çocuğunuzun iyi davranmasına yardımcı olmak için bulunduğu ortamı şekillendirebilirsiniz. Çocuğunuzun oyun ortamında bol miktarda güvenli ve oynayabileceği öğretici oyuncaklara sahip olmasını sağlayın. Ayrıca çocuğunuzun kırabileceği veya ona zarar verebilecek şeylere ulaşamayacağından emin olun.
8 – Nelerle savaşıp nelerle savaşmayacağınızı dikkatli seçin:
Çocuğunuzun yaptığı herhangi bir şeye müdahale etmeden önce kendinize bunun gerçekten önemli olup olmadığını sorun. Beklentileri ve olumsuz geri bildirimleri minimumda tutarak, çocuğunuzla ters düşme ve kötü duygular için daha az fırsat yaratırsınız. Herkesin ailenizde neyin gerçekten önemli olduğunu bilmesini sağlamak için aile kurallarını kullanabilirsiniz.
9 – Mızmızlanma konusunda kararlı olun:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden bir diğeri ise mızmızlanması konusunda kararlı olun. Çocuğunuz bir şey için mızmızlanırken pes ederseniz, yanlışlıkla çocuğunuzu daha fazla sızlanması için eğitebilirsiniz. “Hayır”, “hayır” anlamına gelir, “belki” anlamına gelmez.
10 – Her şeyi basit ve olumlu tutun:
Çocuğunuzun anlayabilmesi ve hatırlayabilmesi için kurallar açık, kısa ve çocuğunuzun yaşına uygun olmalıdır. Olumlu kurallar genellikle olumsuz olanlardan daha iyidir çünkü çocuğunuzun davranışına olumlu yönde rehberlik ederler. Örneğin, “Lütfen kapıyı kapatın” tutumu, “Kapıyı açık bırakmayın” tutumundan daha iyidir.
11 – Çocuklara sorumluluk verin. Ayrıca sorumsuzlukları için katlanması gereken sonuçlar da olsun.
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden en önemlilerinden bir diğeri ise onlara sorumluluk vermeniz. Çocuğunuz büyüdükçe kendi davranışlarının sonuçlarını ona göstermeye başlayın. Böylece çocuğunuza davranışlarının doğal sonuçlarını deneyimleme şansı da vermiş olursunuz. Örneğin, bir yere kalmaya gitmek için hazırlanması çocuğunuzun sorumluluğundaysa ve çocuğunuz en sevdiği yastığı unutuyorsa bunun doğal sonucu, çocuğunuzun geceyi yastıksız idare etmek zorunda kalmasıdır.
12 – Bir şeyi sadece bir kez söyleyin:
Çocuğunuza ne yapacağını ya da ne yapmayacağını çok sık söylerseniz, sonunda çocuğunuz sizi duymazdan gelmeye başlayabilir. Çocuğunuza işbirliği yapması için son bir şans vermek istiyorsanız, aksi takdirde ne olacağını ona hatırlatın.
13 – Çocuğunuza başarılı olma şansı verin:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 önerilerden en önemlilerinden bir diğeri ise çocuğunuza başarılı olma şansı vermeniz. Çocuğunuzu iyi davranacak şekilde yetiştirin ve bunun için onu övün. Örneğin çocuğunuza, aileye yardım etmek için yapabileceği bazı basit işler verin. Çocuğunuzun iyi davranışlarını ve çabasını övmek onu bu davranışlara devam etmesi için cesaretlendirecektir. Çocuğunuza verdiğiniz bir görev için pratik yapmasını sağlamanız, onun yaptığı işte daha iyi olmasına, bu işi yaparken iyi hissetmesine ve yapmaya devam etmesine yardımcı olur.
14 – Zorlu durumlara hazırlanın:
Çocuğunuzun ihtiyaçlarını karşılamanın ve yapmanız gereken şeyleri yapmanın zor olacağı zamanlar mutlaka olacaktır. Bu zorlu durumlara alışveriş zamanlarını ve araba kullandığınız esnaları örnek verebiliriz. Eğer bu zorlu durumları önceden düşünürseniz, çocuğunuzun ihtiyaçları etrafında planlar yapabilirsiniz. Eylemlerini değiştirmesini istedikten ve uyardıktan sonra çocuğunuza beş dakika süre verin. Çocuğunuzla işbirliğine ihtiyacınız olduğunu ona anlatın ve bunlar hakkında konuşun. Sonrasında çocuğunuz beklentilerinize karşı hazırlıklı olacaktır.
15 – Mizah duygusunu koruyun:
Çocuklara iyi davranış kazandıran 15 öneriden sonuncusu ise mizah duygusunu koruyun. Genellikle mizah, çocukların günlük yaşamını daha huzurlu kılar. Bu içsel huzuru, mizahı ve eğlenceyi kullanarak oluşturabilirsiniz. Örneğin, oyuncakların yerden toplanmasına ihtiyacı olan tehlikeli gıdıklama canavarı gibi davranabilirsiniz. İkinizin de gülmesini sağlayan bir mizah harikadır. Ancak çocuğunuzun şahsına yönelik mizah yardımcı olmaz. Küçük çocuklar, ebeveynlerinin onlarla ‘alay etmesinden’ kolayca zarar görürler.