Rusya Eğitim Sistemi
Rusya, %99.73 okuryazarlık oranıyla uluslararası sıralamalarda en yüksek okuryazarlık oranına sahip ülkelerden biri olarak anılıyor. Bunda eğitimin, özellikle Sovyetler Birliği zamanlarından itibaren, toplumun her kesimine yayılmaya çalışılması, ücretsiz hale gelmesi ve eğitimli olma bilincinin toplumsal hafızada yer alması etkin roller oynamış gibi gözüküyor. Aynı şekilde, Rusya’da öğrencilerin yükseköğretime devam etme oranı da bir hayli yüksek. Buna rağmen, son zamanlarda Rusya’da eğitim sisteminin krize girdiğine dair haberler yapılıyor. Bu haberler bazen politik sebeplere bazen sahih ölçümlere dayanılarak yapılsa da, sonuçlarını muhtemelen yakında göreceğiz.
Peki, Rusya eğitim sistemi neleri içeriyor, nasıl bir yol haritası izliyor, gelin hep beraber sorular üzerinden bakalım.
1- Rusya’da Eğitim Ücretsiz mi?
Evet, Rusya’da eğitim sistemi ülkenin resmi eğitim kurumu tarafından yönetiliyor ve devlete bağlı okullarda ücretsiz eğitim her çocuğun hakkı.
2- Rusya’da Özel Okul Yok mu?
Hayır, Rusya’da devlet okulları olduğu kadar özel okullar da bulunmakta. Bu okulların bazıları da farklı dillerde eğitim veren ve karma bir kültür ortamı sunan uluslararası okullar. Bu okullarda, anadili Rusça olmayan öğrencilerin kendi anadillerinde eğitim almaları da mümkün olabiliyor.
3- Rusya’da Zorunlu Eğitim Kaç Yıl?
Rusya’da zorunlu eğitim 6 ve 17 yaşları arasını (duruma göre 7 ve 18 yaşları arası olabilir) kapsayan 11 yılı içeriyor. Bu eğitim temel genel eğitim denilen, dört yıllık birincil ve beş yıllık ikincil eğitimden oluşan 9 yılı ve üst ikincil eğitim denilen son 2 yılı kapsıyor (ikincil eğitim Tükiye’deki liseye karşılık geliyor).
4- Rusya’da Okul Öncesi Eğitim Yaygın mı?
Okul öncesi eğitim veren kurumlar Rusya’nın tüm bölgelerine yayılmış durumda, bunlar hem yerel eğitim kurumlarını hem de farklı dillerde eğitim veren uluslararası eğitim kurumlarını kapsıyor. Bu kurumlar 18 aylık ve 6 yaş arası çocukları kabul ediyor. Ülke çevresinde birçok kurum olmasına rağmen, talep ve nüfustan dolayı ailelerin çocuklarını okul öncesi eğitim kurumuna yazdırmaları zor olabiliyor.
5- Rusya’da Mesleki Eğitim Var mı?
Evet. Rusya’da mesleki eğitim iki farklı dönemde alınabiliyor. Birincisi, temel genel eğitim denilen ve eğitimin ilk dokuz yılını kapsayan eğitim döneminden sonra 2-2.5 yıl; ikincisi, on bir yıllık eğitimin ardından 1-1.5 yıl şeklinde alınabiliyor. Bu eğitim temel mesleki eğitimi kapsıyor, ileri mesleki eğitim almak isteyen öğrenciler ise bunu genelde bir ya da iki yıl daha eğitim görerek tamamlayabiliyorlar.
6- Rusya’da Okullar Ne Zaman Açılıyor?
Öğrenciler eğitim öğretimin ilk gününe Rusya’da Bilgi Günü olarak da bilinen 1 Eylülde ‘İlk Zil’ seremonisi ile başlıyorlar. Eğitim yılı 25 Mayıs’ta, öğrencilerin geleneksel Sovyet üniforması giyerek yaptıkları ‘Son Zil’ seremonisi ile sonlanıyor.
7- Rusya’da Üniversiteye Giriş Sınavı Var mı?
Evet, Rusya’da üniversiteye giriş için Edini Gosudarstvenny Ekzamen (EGE) denilen merkezi bir giriş sınavı var.
8- Rusya’da Üniversite Sınavı Neleri Kapsıyor?
Rusya’da ikincil eğitimi bitirme ve üniversiteye giriş sınavı olan merkezi sınav, zorunlu matematik ve Rusça’yı içeriyor. Öğrenciler kayıt yaptırmak istedikleri üniversiteye ve bölüme göre farklı derslerden de sınava girebiliyorlar.
9- Rusya’da Evde Eğitim Yasal mı?
Evde eğitim ya da yaygın bilinen adıyla homeschooling Rusya’da yasal. Bu süreç tabii ki bazı yasal izinlerle ve denetimle yürüyor. Son zamanlarda evde eğitim Rusya’da yaygınlaşmaya başlamış durumda.
10- Rusya’da Yükseköğretim Nasıl Yürüyor?
Rusya’da yükseköğretim devlete bağlı ve özel kurumlar tarafından yürütülüyor. Bu bağlamda temel olarak 6 kurum tipi bulunuyor. Bunlar: devlet üniversiteleri (Moskova Devlet Üniversitesi ve St. Petersburg Devlet Üniversitesi), devlet araştırma üniversiteleri, federal üniversiteler, akademiler, enstitüler ve diğer üniversiteler olarak sınıflandırılabilir.
11- Rusya’da Özel İhtiyaçlı Çocuklar İçin Eğitim Nasıl?
Rusya özel ihtiyaçlı veya engelli çocuklara anaakım okullarda eğitim alma hakkı tanıyor ve bunu destekliyor. Bu çocuklara okul sonrası destek programları da sağlanıyor. Bunun dışında ailelerin çocuklarını yalnızca özel ihtiyaçlı çocuklar için açılmış okullara da gönderme şansları var fakat bu okulların eğitimleri pek kapsayıcı değil ve birçoğu yalnızca çocukların topluma adapte olmalarını amaçlıyor. Son olarak bu öğrenciler uzaktan veya çevrimiçi şekilde de eğitim alabiliyorlar.
12- Rusya’da Özel İhtiyaçlı Çocuklar İçin Yeterli Yapı Var mı?
Özel ihtiyaçlı ve engelli çocukların anaakım okullarda okumaları yasal hakları olsa da okulların onlar için yeterli uyum alanı sağlamadıkları görülüyor. Bu okulların çoğunda tekerlekli sandalye yolu veya gerekli teknolojik adaptasyon gibi ihtiyaçlar karşılanmıyor. Ek olarak, anaakım okullarda öğrencilerin kabul sürecinde okul idareleri tarafından sorun çıkarılabiliyor yahut bu öğrenciler ayrımcılığa maruz kalabiliyor.
13- Rusya’da Tıp Eğitimi Var mı?
Evet, Rusya’da lisans eğitiminden farklı olarak tıp eğitimi 6 yıl sürüyor. Mezun olan öğrencilerin eğitimlerini bağımsız bir şekilde pratik edebilmeleri için mezuniyetten sonra 1 yıllık klinik internlüğü ya da doktora eğitimi öncesi 2 yıllık hazırlık eğitimi almaları gerekiyor.
Kaynakça:
https://www.expatica.com/ru/education/children-education/the-education-system-in-russia-104072/
https://www.statista.com/statistics/1139183/number-of-preschool-students-in-russia/
https://www.hrw.org/report/2015/09/01/left-out/obstacles-education-people-disabilities-russia
https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2020-08/education-system-russia.pdf
https://www.dw.com/en/russia-an-educational-system-in-crisis/a-15906118