Psikoloji Bölümünü Seçmeden Önce Yapılacaklar
Psikoloji bölümü birçok öğrencinin çok istediği bir alan. Dizilerden, filmlerden görülen psikolog figürü, gençler için çok çekici bir alan olabiliyor. Psikoloji bu kadar çekici bir alanken sıralamaları da bir hayli yüksek oluyor. Koç Üniversitesi, 2021’de tam burslu kategorisinde en son 523. kişiyi almış. Başka üniversitelere bakıldığında, özellikle vakıf üniversitelerinin ücretli kategorisinde 600.000’lere kadar sıralamaların düşebildiğini görüyoruz.
Bu bölümü seçmeden önce yapmanız gerekenleri bu yazıda ele alacağım.
1- Psikoloji bölümünün klinik psikolojiden ibaret olmadığını öğrenin.
Psikoloji bölümü okumak isteyenlerin büyük bir çoğunluğu, bölüme girerken bir klinik açacağını, danışanları olacağını hayal ederler, fakat bir psikoloji bölümü mezunun bunu yapması mümkün değildir. Bir sonraki soruda daha detaylandıracağım bu kısmı.
Psikoloji bölümünde, gelişim psikolojisi, sosyal psikoloji, klinik psikoloji, deneysel psikoloji, endüstri ve örgüt psikolojisi, evrimsel psikoloji gibi birçok alt dal vardır. Yani, psikoloji bölümünün nihai amacı, danışan bakmanı sağlamak değildir.
2- Psikoloji mezunu olduğunda danışan bakamayacağınızı öğrenin.
Psikoloji mezunlarının danışan bakması uygun görülmez. Klinik psikoloji yüksek lisansı veya bazı sertifikalara sahip olması beklenir. Yani mezun olur olmaz, bir klinik açma hayalleri gerçekçi olmayabilir. Ayrıca klinik psikoloji yüksek lisansları, Türkiye’deki yoğun talepten ötürü gerçekten ücretleri yüksek bir alandır. Bunları da önceden araştırmak faydalı olabilir.
3- Psikiyatri ve psikoloji farkını öğrenin.
Psikiyatri ve psikoloji çok kez birbiri yerine kullanılıyor, fakat bu iki bölümün farkını bölümü tercih etmeden öğrenmek önemlidir. Psikologların ilaç yazamayacağını, tanı koyamayacağını -çoğu kez anksiyete tanısı bile- bilmek gerekir. Hayal ettiğiniz işten uzak bir gerçekle karşılaşabilirsiniz.
4- Psikoloji bölümünden mezun kişilerin ne yaptığını öğrenin.
Psikoloji bölümünün birçok farklı alt dalı olduğunu söyledim. Hangi alana ilgili olduğunuza göre yapacağınız iş de çeşitleniyor. Endüstriyel ve örgütsel psikoloji çalışıyorsanız bir insan kaynakları uzmanı olabilirsiniz. Göç psikolojisine ilginiz varsa sivil toplum örgütlerini tercih edebilirsiniz. Bunları muhakkak detaylıca araştırın. Psikoloji bölümü çok ama çok çeşitli iş kapılarını size aralar. İnsanın olduğu neredeyse her yerde psikoloji mezunları için çalışma alanı vardır.
5- Seçmek istediğiniz üniversitenin nasıl bir eğitim verdiğini öğrenin.
Boğaziçi Üniversitesi, Amerikan ekolünü takip eder ve ona göre bir psikoloji eğitimi verir. Daha çok bilişsel ve biyoloji temelli bir eğitim verirken bazı okullar bunun yanı sıra sosyal temelli bir eğitim verir. Maltepe Üniversitesi mesela buna bir örnektir, sosyal gelişim veya farklı gelişen çocuklar gibi dersleri içinde barındırır ve direkt olarak Amerikan ekolünü takip etmez.
Bu gibi eğitim şekillerini öğrenmek ve incelemek, almak istediğiniz eğitime dair size bir içgörü oluşturacaktır.
6- Akademisyenleri ve çalışmalarını takip edin.
Bölümü iyi tanımak için akademisyenleri takip etmek iyi bir yoldur. Akademisyenlerin çıkardığı makaleleri mümkün mertebe okumaya çalışın. Psikoloji bilimi, çok daha sosyal bir alan olduğu için birçok makaleyi anlamanız kolay olacaktır. Elbette ki istatiksel kısımlarını anlayamayabilirsiniz, bir istatistik dersi orada şart olacaktır, fakat genel olarak makalelerin nelerden bahsettiğini görebilirsiniz ve 4 sene boyunca bu minvalde makaleler okumaktan keyif alıp almayacağınızı anlamanıza yardımcı olacaktır.
7- Okulun alan bazlı imkanlarını öğrenin.
Psikolojide de staj yapmak veya bir laboratuvarda çalışabilmek, alanda ilerlemek adına önemlidir. Staj yapmak için ise şirketler 3 – 4. sınıf dışında stajyer almak istemeyebiliyor zira sizin sigortanızı ödemek zorundalar. Eğer okulunuz “gönüllü staj” dediğimiz, zorunlu olmayan stajlarınızı karşılıyorsa, üniversitede hazırlık okurken bile staj yapabilirsiniz.
Bunun yanı sıra, psikolojide laboratuvar çalışmaları çok önemli yer kaplar. Seçmek istediğiniz okulunuzdaki aktif laboratuvar çalışmalarını takip etmeniz ve bunlara lisans öğrencilerinin katılım oranlarını öğrenmeniz yeterlidir.
8- Halihazırda psikoloji okuyan öğrencilerle konuşun.
4 seneyi bir psikoloji lisans öğrencisi olarak geçireceğiniz için, halihazırda öğrenci olan kişilerin düşünceleri sizin fikrinizi etkileyebilir. Beklentilerinizi doğru şekillendirmek, öğrenci olduktan sonra da motivasyonunuzun düşmesine engel olur.
9- Maaş skalasını araştırın.
Maaş skalası çok geniştir. Elimizdeki tek resmi data, kariyer.net’in yayımladığı maaş listesi olduğu için o maaşları size iletiyor olacağım.
En düşük maaş, 11.930 TL,
Ortalama maaş, 14.910 TL,
En yüksek maaş ise 36.530 TL’dir.
Bölümü iyi tanımak için, yukarıda bahsettiğim 9 maddeyi detaylıca araştırmalısınız. Bölüme girdikten sonra hiç ama hiç beklediğiniz gibi olmayabilir ve motivasyonunuz düşebilir. Elbette ki bölümünüzü sonrasında değiştirebilirsiniz fakat bu da çok stresli bir süreç olabilir. Önceden detaylıca araştırmak hep faydalıdır.