Ekonomi Bölümünü Seçmeden Önce Yapılacaklar
Ekonomi bölümü, genelde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin altında bulunur. Bu bölümün sıralamaları çok değişkendir. 2021 yılında Koç Üniversitesi tam burslu kategorisini 267. kişiyi alarak kapatmışken İstinye Üniversitesi 206.600. kişiyi alarak kapatmıştır. Peki, bu bölüm okunmalı mı? Okumaya karar vermek için önce neleri bilmek gerekir? Bu yazıda bu sorulara cevap arıyor olacağım.
1- İktisat ve ekonomi bölümlerinin farkını öğrenin.
İpucunu ben vereyim, bir farkı yok. Kelime olarak anlam farklılıklarına sahip olsalar da TDK Sözlük, iktisat ve ekonominin aynı anlama geldiğini söyler. Üniversitelerde de ismen farklılık olsa da isme dayalı bir içerik farklılığı yoktur. Tabii ki, her üniversite başka alanlara yönelir ama isme dayalı bir bölüm farklılığından söz edemeyiz.
2- Ekonomi bölümü mezunlarının ne yaptığını öğrenin.
Ekonomi bölümü, tüm diğer sosyal bilim bölümlerinin sunduğu gibi çok çeşitli mesleklere kapı açar. Veri analisti de olabilirsiniz, insan kaynakları yöneticisi de, muhasebeci de olabilirsiniz, denetlemeci de. Ekonomi lisansı güçlü bir matematik temeli verdiği gibi, birçok üniversitede çok fazla seçmeli dersi de içinde barındırır. Dolayısıyla kişi, hangi alanda uzmanlaşmak istiyorsa o alana dair daha fazla dersi alma şansına sahip olur. Üniversitede hangi alanlardan akademisyenlerin olduğu ise burada kritik olan sorudur.
3- Ekonomi bilimi neyle uğraşır, öğrenin.
Ekonomi bölümü sanıldığı gibi parayla hiç ama hiç uğraşmaz. Ekonomi 101 dersine giren bir öğrenciye ilk söylenen şey, ekonominin insan davranışlarıyla ilgili olduğudur. Yani derslere girdiğinizde sandığınız gibi sadece hükümetlerin faiz politikası konuşuluyor olmayacak. Ahmet’in işe giderken verdiği mikro kararların mantığını da öğreniyor olacaksınız.
4- Ekonomi biliminin alt dallarını öğrenin.
Ekonomi bilimi, çok ama çok eskiye dayanıyor. Dolayısıyla birçok alt dalı var. Bu alt dalları öğrenmek ve hangisine yakın hissedebileceğine dair bir kanı gütmek, üniversite tercihi için çok faydalı olacaktır. Mesela son zamanlarda çok benzersiz bir alan sayılan çevre iktisadı çalışan bir akademisyen, seçmek istediğiniz okulda var mı?
5- Seçmek istediğin üniversite nasıl bir eğitim veriyor öğrenin.
Ekonomi, yukarıda da söylediğim gibi çok farklı yaklaşımlara sahip olabiliyor. İTÜ’de eğitim çok daha mühendisliğe yakın iken bazı üniversiteler daha mikroekonomi odaklı olabiliyor. Departmana özel seçmelileri incelemek bu aşamada verimli olacaktır. En temelde ise, neredeyse her üniversite kendi ders programını web sitesinde yayımlar. Bu sayfalara girip ne ağırlıklı derslerin olduğunu görmek, gerçekten ilgili misiniz öğrenmek için biçilmiş bir kaftan. Bir de şahsi önerim, akademisyenlere mailler atmanız ve birkaç kez derslerine katılmanız. Vakıf üniversiterindeki akademisyenler bu konuda daha açık oluyorlar. İlginizi fark ettirirseniz muhakkak biri dönüş sağlayacaktır.
6- Akademisyenlerin çalışmalarını öğrenin ve okumaya çalışın.
Elbette ki bir akademisyenin yazdığı ekonomi temelli makaleyi okuduğunda anlamayabilirsiniz fakat konudan konuya bu anlama beceriniz farklılık gösterebilir. Ekonomi de bir sosyal bilim, dolayısıyla anlayabileceğiniz konularda yazılmış makaleleri, kitapları ve ünlü nobel ödüllü akademisyenleri takip edebilirsiniz.
Nobel ödülü almış teorileri incelemek ise ekonomi biliminin ne kadar farklı konularla ilgili olabileceğini gösteriyor. Örneğin, anaokulunda alınan eğitimin ilerideki dönemlerde ekonomik kalkınmayı ne boyutta etkileyebileceğine dair bir teori, son zamanların en popüler gündemi ekonomi alanında. Bu alanı tercih etmek için, bu alanı gerçekten tanımak gerekiyor.
7- Bu alanda nasıl farklılaşacağını iyi öğrenin ve kendi becerileriniz/ilgileriniz hakkında düşünün.
En başta dediğim gibi, bu alanda çok fazla mezun var ve iyi bir işe girmek gitgide büyük bir yarışa dönüyor. En iyi iş yerlerine girebilmek veya da sevdiğiniz bir iş yerine girmek için mezun olmak yetmiyor. Ne yapmanız gerektiğini, bölümü seçmeden düşünmeniz gerekir. Mesela pazarlama alanında olma hedefiniz var ise yazmakla aranızın ne kadar iyi olduğunu veya olabileceğini tartmanız gerekebilir. İnsan kaynakları alanında çalışmak istiyorsanız insan ilişkilerinde ne kadar iyi olduğunuzu veya olabileceğinizi düşünmek gerekir.
Herkes, en iyi şirketler için yarışıyor ve kendilerini geliştirmek için çabalıyor. Bu gelişim süreci de gerçekten o role uygunluk etrafında şekilleniyor. İstenilen meslekte iyi olmak için ne gerekiyor sorusuna cevaplar bulmalısınız.
8- Okulun alana dair imkanlarını öğrenin.
Ekonomi biliminin uçsuz bucaksız olduğunu söyledik. Üniversite tercihinde dikkat edilmesi gereken şeylerden biri de alana dair üniversitenin nasıl imkanlar sağladığı. Mesela, öğrencilerin akademisyenlerle çalışabildiği ekonomi laboratuvarları var mı, staj yapmak çok ama çok önemli, üniversite gönüllü stajların ücretini ödüyor mu, okulun şirketlerle bağı ne kadar kuvvetli gibi sorulara muhakkak yanıt bulunmalı.
9- Halihazırdaki bölüm öğrencileriyle konuşun.
Alan size çok uygun olsa bile lisans eğitimi farklı olabiliyor. Ekonomi eğitimi de tam olarak böyle bir alan. Faiz politikaları incelemeyi seviyor olabilirsiniz ama tüm lisans hayatınız boyunca devletin dahi olmadığı piyasalar üzerinden işlemler yapıyor olabileceksiniz.
10- Maaş skalasını araştırın.
Maaş skalası çok geniştir. Elimizdeki tek resmi data, kariyer.net’in yayımladığı maaş listesi olduğu için o maaşları size iletiyor olacağım.
En düşük maaş, 20.430 TL,
Ortalama maaş, 25.530 TL,
En yüksek maaş ise 61.310 TL’dir.
Bunlar pek tabii ki üniversiteye, eğitim veren akademisyenlere göre değişebilen noktalar. Bir alanda iyi olmak için o alanda ne kadar olmak istediğinize karar vermelisiniz. Buna ise ancak bölümü iyi tanıyarak karar verebilirsiniz. Bölümü iyi tanıyabilmek için de yukarıda bahsettiğim 10 madde işinize yarayacaktır.